CHP TÜZÜĞÜ

DEĞİŞİKLİK YAPILAN KISIMLAR VE EKLEMELER KIRMIZI RENKLE YAZILMIŞTIR

KURULUŞ Madde-1 Cumhuriyet Halk Partisi; MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ün önderliğinde; Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin devamı olarak 9 Eylül 1923 tarihinde kabul edilen “Parti Tüzüğü” ile kurulmuştur. Cumhuriyet Halk Partisi’nin kurucusu, önderi ve ilk Genel Başkanı MUSTAFA KE­MAL ATATÜRK’tür. Genel Merkezi Ankara’dadır.

SİYASAL İLKELER VE DEĞERLER Madde-2 Cumhuriyet Halk Partisi; programındaki anlamlarıyla • Cumhuriyetçilik, • Milliyetçilik, • Halkçılık, • Devletçilik, • Laiklik, • Devrimcilik, ilkelerine bağlı; Başta Kurtuluş Savaşımız olmak üzere, özgürlük hareketlerinden, emek mücadelelerinden ve evrensel dayanışmadan kaynağını alan Sosyal Demokrasinin; • İnsan hakları, • Hukukun üstünlüğü, • Özgürlük,  • Eşitlik, • Dayanışma •  Barışçı ve adil bir dünya, •  Emeğin yüceliği, • Sürdürülebilir ve dengeli kalkınma, • Gönenç, • Doğanın ve çevrenin korunması, • Çoğulcu ve katılımcı demokrasi değerlerine dayanan;         Kadın erkek eşitliğine inanan;          Bu değerleri gerçekleştirmeyi hedefleyen;            Gücünü halktan alan;              Devleti, kişilerin özgürlüklerini ve refahını sağlamaya yönelik bir hizmet aracı olarak kabul eden, çağdaş demokratik sol bir siyasal partidir. Kısaltılmış adı “CHP” olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin yukarıda yazılı ilkelerini ifa­de eden ve biçimi, ölçüleri, niteliği yönetmelikle belirlenen “ALTI OK" lu özel bir simgesi ve kırmızı zemin üzerine beyaz “ALTI OK”lu bayrağı vardır.

AMAÇ Madde-3 Cumhuriyet Halk Partisi'nin amacı;      İnsan haklarına ve hukukun üstünlüğüne; laik, çağdaş, katılımcı ve çoğulcu demokrasiye dayanan hakça bir düzen oluşturmak,       Ülkenin güvenliğini ve bütünlüğünü, ulusal birliği, ekonomik ve siyasal bağımsızlığı, yurtta ve dünyada barışı koruyup güçlendirmek,      Kuvvetler ayrılığına, bağımsız ve tarafsız yargıya dayanan bir hukuk devleti düzenini gerçekleştirmek,      Bireysel hak ve özgürlüklerin güvence altına alınmasını sağlamak, özgür bireyler arasında toplumsal dayanışmayı ve işbirliğini geliştirmek,      Her bireyin kendi kişiliğini ve potansiyelini geliştirmesinin önündeki engelleri kaldırmak,       Her türlü ayrımcılığa ve dışlanmaya karşı mücadele etmek ve bu tür işlemlere maruz kalan kişilerle dayanışma halinde olmak,     Bireylerin kültürel farklılıklarının zenginlik olduğunu göz önünde tutarak ve koruyarak bir arada yaşayabilecekleri ortamı ve koşulları sağlamak,      Yoksulluk ve açlıkla hak temelinde mücadele etmek, tam istihdam hedefine ulaşmak,               Sürdürülebilir ve dengeli kalkınmayı, insanca ve hakça bölüşmeyi ve toplumsal daya­nışmayı sağlamak,       Halkın mutluluğunu, gönencini ve yönetime katılma ola­nağını arttırmak,       Haklardan ve özgürlüklerden eşit olarak yararlanılmasını sağlamak;             Cinsiyet eşitliğinin toplumsal yaşamın her alanında uygulanmasını sağlamak, kadına karşı her türlü şiddeti önlemek,             Gençlere, bilime, teknolojiye, gelişmeye, yeniliğe ve değişime açık, özgür ve eleştirel düşünceye sahip, demokrasi ve insan haklarına saygılı bir toplumun bireyleri olmalarını sağlayacak bir eğitim vermek,             Çocukların birey olarak haklara sahip olduğunu göz önünde tutarak haklarını korumak ve uygulanmasını sağlamak, çocuklara yönelik her türlü şiddet ve istismarı önlemek,                  Engellilerin toplumsal yaşama katılımını sağlayacak önlemleri her engelli bireyin farklı ihtiyaçları olduğunu gözeterek  almak,      Tüm emekçilerin örgütlenme, toplu sözleşme, grev haklarının tanınmasını sağlamak, insanca çalışma koşullarını güvence altına almak,     Bilimin, sanatın, kültürün gelişmesini sağlayacak özgür ortamı yaratmak,     Doğayı, çevreyi ve hayvan haklarını korumak,     Emperyalizmin, sömürünün ve sömürgeciliğe yönelik her türlü uygulamanın önlenmesi için mücadele etmek ve tüm insanlığın esenliğine ve özgürlüğüne katkıda bulunmak.     Cumhuriyet Halk Partisi, bu amaçlara ulaşmak ve demokrasi kültürünün oluşmasını, doğru bir siyaset bilincinin gelişmesini sağlamak için bilgi ve üretkenlik temelinde üyelerini ve yönetici kadrolarını sürekli eğitir.

SİYASAL YAŞAM ANLAYIŞI Madde-4 Cumhuriyet Halk Partisi’nin üyeleri için siyasal yaşamda görev almak, onurlu bir top­lum hizmetidir. Siyasal görevler, özel çıkarlar için kullanılamaz. Siyasal yaşamda etkinlik kazanmak için kimseye kişisel yarar sağlanamaz.      Toplumsal ve siyasal yaşamda erdemli olmak, erdemliliği savunmak, korumak ve gerçekleştirmek Cumhuriyet Halk Partili olmanın ön koşuludur.

ÜYELİK Madde-6 Cumhuriyet Halk Partisine; Partinin ilke, amaç ve değerlerini benimsemeleri kaydıyla, medeni ve siyasi hakları kullanma ehliyetine sahip bulunan her yurttaş üye olabilir.

PARTİ ÜYELERİNİN GÖREVLERİ VE HAKLARI Madde-7 A) Parti Üyelerinin Görevleri a) Bağlı oldukları ilçe başkanlıklarına yılda 12 – 120 TL arasında ödenti verirler. İlçe başkanlıkları bu ödentinin %15’ini il başkanlığına aktarırlar. Ödenti yükümlülüğünü yerine getirmeyen üyeler Parti içi seçme ve seçilme hakla­rını kullanamazlar. b) Öncelikle ve özellikle üyesi bulundukları sandık çevresinden başlayan bir görev ve sorumluluk duygusu içinde, parti çalışmalarına katılırlar. c) Seçimlerde, parti adaylarına oy vermekle ve onların kazanmalarını sağlamak için çalışmakla ve partinin başarısını en üst düzeye çıkarmak için çaba harcamakla yü­kümlüdürler. d) Partinin ilkelerini, programını, kurultay bildirgelerini ve kararlarını, seçim bil­dirgelerini, partinin genel ve yerel politikaları ile hizmetlerini her olanaktan yarar­lanarak yurttaşlara duyurmakla görevlidirler. e) Görev aldıkları parti organlarının toplantılarına ve çalışmalarına katılırlar; ken­dilerine verilen ödevleri yerine getirirler. f) Partide veya partinin üstlendiği kamu hizmetlerinde aldıkları görevleri yerine getirmekle, görevden ayrılırken hizmetin gerektirdiği devir işlemlerini eksiksiz yap­makla yükümlüdürler. Zorunluluk olmadıkça görevden çekilemezler. g) Yurttaşların ülke ve yöre sorunları ile ilgili görüşlerini partinin yetkili organlarına aktarırlar. Yöresel sorunların çözümü için parti programı doğrultusunda yöre halkı ile dayanışma içinde çaba gösterirler. h) Çevresinde sevilen, güven duyulan ve etkin olan yurttaşların Partiye kazandırıl­masına çalışır, sorumluluk taşıyarak başvuru belgesini imzalar ve tanıtımını yapar­lar. i) Partiye gelir elde edilmesine katkı sağlarlar. j) Partinin düzenlediği ve çağrılı oldukları eğitim çalışmalarına katılırlar. k) Parti üyeleri, ilgi alanlarına ve mesleklerine göre, oda, sendika, dernek, koo­peratif ve vakıf gibi kurum ve kuruluşlarda yetkili organın görevlendirmesi üzerine Parti adına çalışmalara katılırlar. Bu çalışmalar hakkında yetkili parti organlarını bilgilendirirler. B) Parti Üyelerinin Hakları a) Parti içi seçimlerde parti organlarına aday olmak, seçilmek. b) Parti içi seçimlerde oy vermek, seçmek. c) Genel ve yerel seçimlerde aday adayı olmak, aday olmak, aday seçilince parti listesine katılmak. d) Parti içi toplantılara, çalışmalara ve üyesi seçildiği kongrelere katılmak, düşün­celerini ve dileklerini bildirmek, Partinin yerel ve genel politikalarının oluşumuna katılmak. e) Parti ile ilgili bilgi istemek.  f) Haksızlıklara karşı savunulmasını parti örgütünden istemek.

ÜYELİK BAŞVURUSU VE YAZIM Madde-8 Partiye üye olmak isteyen kişi, bir partilinin tanıtım önerisini taşıyan üç örnek baş­vuru belgesi ile sandık seçmen listesinde kayıtlı olduğu (MERNİS) muhtarlık bölge­sinin bağlı olduğu ilçe başkanlığına doğrudan başvurur. Üye başvuru belgesindeki “Kişisel Bilgiler”, “Parti Bilgileri” ve diğer başvuru bölüm­leri başvuran tarafından eksiksiz doldurulur. Eksik doldurulmuş belgeler tamamla­tılır; aksi halde geçersiz sayılır. Üye başvuru belgesindeki bilgiler, üye başvuru defterine numara sırasıyla kayde­dilir. Defterdeki özel bölümler başvuru sahibi ve başvuruyu alan yetkili tarafından o anda imzalanır. Başvurana, mutlaka görevli ilçe yöneticisi tarafından başvurunun alındığını gösteren “alındı belgesi” verilir. İlçe yönetim kurulu, başvuru defterine yazılmış kişilerin durumunu askı süresi içerisinde inceler. İlçe yönetim kurulu, Partiye alınmalarında yasal ve tüzüksel sakınca olmayanların üç örnek başvuru belgesinden birini Genel Merkez Üye Yazım Bürosuna, birini il yö­netim kuruluna gönderir. Birini de ilçe merkezindeki dosyasına koyar. İlçe yönetim kurulunun üyelikle ilgili dosyaları ve defterleri o ilçedeki üyelere açık tutulur.       Seçmen olma hakkını yeni kazananlar ve nakillerle ilgili hususlar, Üye Yazım Yö­netmeliği'nde belirtilir.      Üyelik için internet yoluyla önbaşvuru yapılabilir. Bu başvuruya ilişkin usul ve esaslar Yönetmelikle düzenlenir.

ÜYELİK BAŞVURUSUNUN ASKIYA ÇIKARILMASI Madde-9 Üyelik başvurusu, izleyen ayın birinci gününden başlayarak ilçede on beş gün süreyle askıya çıkarılır. Bu süre içinde itiraz edilmez ise başvuru sahibi üye yazılır ve Genel Merkeze bildirilir. Askıya ve itiraza ilişkin usul ve esaslar Yönetmelikle düzenlenir.

MERKEZ YÖNETİM KURULU KARARI İLE ÜYELİK Madde 12- Merkez Yönetim Kurulu: a) Başka bir parti mensubu veya bağımsız olarak TBMM üyeliği ile belediye baş­kanlığı yapmış ve yapmakta olanların; b) Sendikalar, meslek odaları ve birlikleri başta olmak üzere, ülke genelinde örgüt­lenmiş kurum, kuruluş ve etkin sivil toplum örgütlerinin üst düzey yöneticilerinin; c) Ülkeye önemli bilimsel, siyasal, sosyal, kültürel, sanatsal, ekonomik ve sportif hizmeti geçenlerin; d) Genel Başkan’ca önerilen kişilerin; üyeliğe yazılmasına karar verebilir. Bu şekilde üyeliğe kabul edilenler üç ay süreyle yalnızca seçilme hakkından yararlanabilir. Bu durumda başvuru belgeleri, Üye Yazım Bürosu ile ilgili il ve ilçe başkanlıklarına gönderilir.

ÜYELİK İŞLEMLERİ Madde-14 İlçe yönetim kurullarınca üyeliğine karar verilenler ile Merkez Yönetim Kurulunca üyeliğe kabul edilenler, Genel Merkez Üye Yazım Bürosu’nca Parti Üye Genel Kütü­ğüne yazılır. Genel Merkez Üye Yazım Bürosu, her üç ayda bir üyeliğe kabul edilenlerin çizelge­sini, ilgili il ve ilçelere bildirir. İlçe yönetim kurulları, ilgilisine bilgi verir ve üyelerin isim çizelgelerini ilgili belde yönetim kuruluna ve muhtarlık bölgesi çalışma gru­buna gönderir.      Parti üyeliğine kabul edilenlerin eğitim programı­na alınmaları sağlanır. Üyenin aldığı eğitimler, üye defterine ve üyelik kütüğüne işlenir.

ÜYE YAZIMLARININ GENEL MERKEZ'DE TOPLANMASI Madde-15       Tüzükte belirlenen kurallara uyularak yapılan üye yazımları, Genel Merkez Üye Yazım Bürosu'nca ayrı ayrı bilgisayar ortamına aktarılarak Genel Merkez'de toplanır.       Genel Merkez Üye Yazım Bürosu, Asıl Üye Genel Kütüğü'nü oluşturur ve ilgili makamlara gerekli bilgileri, kayıtları ve belgeleri ulaştırır.   Genel Merkez Üye Yazım Bürosu’nca tutulan Parti Kütüğünün ilçe başkanlığına gönderilen nüshası üye kayıt defteri olarak işlem görür.

ÜYELİKTE YER KOŞULU Madde–16 Birden çok muhtarlık bölgesinde üye olunamaz; yazılı olunan muhtarlık bölgesi dışında delege seçilmek mümkün değildir. Üyeler, yazılı oldukları ilçe dışından baş­ka ilçe kongresine, ilçenin bağlı olduğu il dışından başka il kongresine, il delegesi ve kurultay delegesi seçilemezler. Üyesi olmadıkları yönetim birimi çevresinde görev alamazlar. Parti Meclisinin ve TBMM’nin partili eski ve yeni üyeleri bu kuralın dışındadır. Büyükşehir belediyelerinin sınırları içindeki ilçelerde, İlçe Başkanlığı ve İlçe Yöne­tim Kurulu üyeliği için de bu kural uygulanmaz. Bu durumda olanlar, bir kongre dönemi için yalnız bir ilçe çevresinde bu hakkı kul­lanabilir.

PARTİ ÖRGÜTÜ Madde-23 Parti örgütü; A) Merkez organlarından, B) İl örgütlerinden, C) İlçe örgütlerinden, D) TBMM ile belediye ve il genel meclislerindeki parti gruplarından, E) Kadın Kollarından ve Gençlik Kollarından oluşur. A) Merkez Organları şunlardır: a) Kurultay, b) Genel Başkan, c) Parti Meclisi, d) Merkez Yönetim Kurulu, e) Yüksek Disiplin Kurulu, B) İl Örgütleri şunlardır: a) İl Kongresi, b) İl Başkanı ve İl Yönetim Kurulu, c) İl Disiplin kurulu, C) İlçe örgütleri şunlardır: a) İlçe Kongresi, b) İlçe Başkanı ve İlçe Yönetim Kurulu, c) Belde Başkanı ve Belde Yönetim Kurulu, D) Parti Grupları şunlardır: a) TBMM Grubu, b) Belediye Meclisleri Parti Grupları, c) İl Genel Meclisleri Parti Grupları.        Belediye ve il genel meclisi üyeleri, disiplin kurullarında ve Yüksek Disiplin Kurulu'nda görev alamazlar.

ÖRGÜT YÖNETİM BİRİMLERİ Madde-24 a) Belde Başkanı ve Belde Yönetim Kurulu, b) İlçe Başkanı ve İlçe Yönetim Kurulu, c) İl Başkanı ve İl Yönetim Kurulu, d) Genel Başkan ve Merkez Yönetim Kurulu örgüt yönetim birimleridir.       Örgüt yapısı içinde usulüne uygun olarak çalışma grupları ve sorumluluk alanları oluşturulabilir

İLÇE YÖNETİM KURULU Madde 29- İlçe yönetim kurulu, ilçe başkanı ile a) Nüfusu 20.000’den az olan ilçelerde 10 üyeden, b) Nüfusu 20.000- 50.000 (50.000 dahil) arasında olan ilçelerde 12 üyeden, c) Nüfusu 50.000 - 100.000 (100.000 dahil) arasında olan ilçelerde 14 üyeden,     d) Nüfusu 100.000- 500.000 (500.000 dahil) arasında olan ilçelerde 16 üyeden,      d) Nüfusu 500.000'den fazla olan ilçelerde 18 üyeden, İlçe yönetim kurulu üyeleri ile bu üyelerin sayısı kadar yedek üye ilçe kongresinde gizli oyla ve aldıkları oy sırasına göre seçilirler. Üyeliklerde boşalma olduğunda cinsiyet kotası gözetilerek yedek üyeler sıra ile göreve getirilir. İkinci dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile karı – koca aynı kurulda bulunamaz. Birden çok kurulda üye olunamaz. İlçe başkanı, ilçe yönetim kurulu üyeleri arasından yeteri kadar ilçe başkan yar­dımcısı belirler. Başkan yardımcıları, ilçe başkanı tarafından görevden alınabileceği gibi, kurul üyelerinin üçte birinin yazılı önerisi ve üye tam sayısının 2/3 ünün güvensizlik oyuyla görevden uzaklaştırılabilir. İstifa, görevden alma veya düşürülen ilçe başkan yardımcısının yerine, ilçe başkanı atama yapar. İlçe yönetim kurulu, üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının yarıdan bir fazlasının oyu ile bir ilçe sekreteri, bir sayman , eğitim sekreteri ve bir bilişim sorumlusu seçer. İlçe sek­reteri, sayman ve eğitim sekreteri ve bir  bilişim sorumlusu kurul üyelerinin üçte birinin yazılı önerisi üzerine üye tam sayısının  2/3’ ü ile görevden uzaklaştırılabilir. Atama ve görevlen­dirmeler, il başkanlığına ve Genel Merkeze bildirilir; partili ise, Belediye Başkanı ve Belediye Meclisi ile İl Genel Meclisi Grubu bilgilendirilir. İlçe başkanının yokluğunda, belirlediği İlçe Başkan Yardımcısı ona vekalet eder. İlçe yönetim kurulları, en az iki haftada bir önceden belirlenmiş gün ve saatte çağrı yapılmaksızın olağan olarak toplanır. Ayrıca gerekli hallerde çağrılı olarak ola­ğanüstü toplantı yapılır. Toplantılara kadın ve gençlik kolları başkanları da katılır, görüşlerini açıklayabilir, oy kullanamazlar. Birbirini izleyen üç toplantıya özürsüz katılmayan üyenin kurul üyeliği düşer. Geçerli ve kabul edilebilir bir mazereti olmadan üst üste üç olağan toplantısını yapmayan ilçe başkanı ile ilçe yönetim kurulunun, il yönetim kurulunca veya Mer­kez Yönetim Kurulunca düşmüş sayılmasına karar verilebilir.      İlçe yönetim kurulları, her iki ayda bir ayın ilk toplantı gününde genişletilmiş ola­rak toplanır. Bu toplantıya, ilgili Yönetmelikte belirtilen doğal üyeler katılır. Doğal üyeler konuşabilir, ama oy kullanamazlar. Genişletilmiş toplantıda ülke ve yöre so­runları ile parti politikaları görüşülerek değerlendirmeler yapılır, öneriler geliştirilir.

İLÇE YÖNETİM KURULUNUN  GÖREVLERİ Madde-30 İlçe Yönetim Kurulu, ilçe çevresinde Partinin başarısı ve amaçlarının gerçekleştiril­mesi için yapılacak çalışmaları düzenlemekle ve yürütmekle yükümlüdür. Bu amaçla; A) Partinin ilkelerini, amaçlarını, Programını, politikalarını ve görüşlerini halka ulaştırmak ve benimsetmek için çalışır. Bunlara ve Partiye karşı yapılabilecek eleşti­rileri cevaplandırır. B) Tüzük kurallarını, kongrelerin ve üst yönetim birimlerinin kararlarını uygular, vereceği görevleri yapar. İlçe düzeyinde oluşturulan çalışma gruplarının, belde ör­gütlerinin, muhtarlık bölgesi görevlileri çalışma grupları ile ilçe çevresindeki be­lediye meclisleri parti gruplarının çalışmalarını düzenler ve denetler. C) Diğer partilerin çalışmalarını izler. D) Partinin üye sayısını ve yandaşlarını çoğaltmak için çalışmalar yapar. E) Bütün seçimlerde parti adaylarının kazanmasını sağlamak için gerekli çalışma­ları yapar ve yaptırır. Seçim örgütlenmesini yapar. Seçim çalışmalarını denetler. Se­çimlerle ilgili yasal görevleri zamanında ve eksiksiz yerine getirir. F) İlçe çevresindeki mahalle ve köylerin ekonomik, sosyal ve yöresel sorunlarını inceler. Bunların çözümüne yardımcı olur. Meslek ve sivil toplum örgütleriyle, sendikalarla, yerel basınla ilişkileri sağlıklı tutar; onların sorunlarıyla ilgilenir; çö­zümlerine katkıda bulunur; bu kuruluşlarda görevli partililerle işbirliği yaparak başarılı olmalarına yardımcı olur. G) İlçedeki ekonomik, sosyal ve siyasal olaylarla ilgili bilgileri toplayıp değerlendi­rir ve üst yönetim birimlerine bildirir. H) Üst yönetim biriminin bilgisi ile ilçe sınırları içinde siyasal, toplumsal ve kültürel nitelikte toplantılar düzenler. I) Gerekli gördüğü konularda araştırma, inceleme ve değerlendirme yapmak üze­re uzmanların ve üyelerin katılacağı çalışmaları programlayarak gerçekleştirir. J) Partinin gelir kaynaklarını geliştirmek ve arttırmak için çalışmalar yapar.    K) İl yönetim kurulunun bilgisi ve onayıyla ilçe çevresinde parti çalışmaları­nı sürdürmek amacıyla çalışma büroları açabilir. L) Üyeler için düzenlenen parti içi eğitimle ilgili gerekli çalışmaları yapar.

İLÇE YÖNETİMİNDE İŞ BÖLÜMÜ Madde-31 a) İlçe Başkan Yardımcıları İlçe Başkanı, ilçe başkan yardımcılarının görev alanlarını belirler . b) İlçe Sekreteri İlçe Yönetim Kurulu toplantı ve tutanaklarını düzenler, kararları karar defterine geçirir, imza edilmelerini sağlar. İlçenin, gelen-giden her türlü evrak işlerinden, yazış­malarından ve arşivin düzenlenmesinden sorumludur. c) İlçe saymanı İlçe saymanı, ilçenin hesap işlerini yürütür; gelir gider işlemlerinin zamanında ve mevzuata uygun olarak yapılmasını sağlar; partiye yeterli ve düzenli gelir sağlan­masına çalışır; partinin demirbaşlarının ve malvarlığının korunmasını gözetir; ilçede kayıtlı parti üyelerinin aidatlarını düzenli olarak ödemeleri için gerekli çalışmayı yapar. d) İlçe eğitim sekreteri İlçe eğitim sekreteri, parti içi eğitim programının uygulanmasını sağlar; Parti eğitmenlerinin çalışmalarını düzenler.     e)İlçe bilişim sorumlusu İlçe bilişim sorumlusu, bilgi ve iletişim teknolojilerinden en verimli biçimde faydalanılmasını, birimler arasındaki iletişimin sağlanmasını, bilişim sistemlerinin  kesintisiz ve güvenli bir biçimde  kullanılmasını sağlar.

İL BAŞKANI Madde-32      İl başkanı, il kongresince gizli oyla seçilir. İl çevresinde Partinin temsilcisidir. İl yönetim kurulu’na, İl ya da Büyükşehir Belediye Meclisi Parti Grubuna, İl Genel Meclisi Parti Grubuna başkanlık eder.      İl Başkanı; İl yönetim kurulunun, ilçe yönetim kurulunun, İl ya da Büyükşehir Belediye Meclisi Parti Grubunun, İl Genel Meclisi Parti Grubunun, il düzeyinde kurulmuş çalışma gruplarının; Tüzükle belirlenen ve üst kademelerce öngörülen görevleri, başarı ile yerine getirmelerini, uyumlu ve verimli çalışmalarını sağlar. Bunun için Tüzük kuralları içinde gerekli girişimlerde bulunur.      İl çevresindeki ilçelerin ekonomik, sosyal ve yöresel sorunlarını inceler. Bunların çözümüne yardımcı olur. İlçe başkanlarıyla düzenli olarak toplanır. Parti örgütüyle, meslek ve sivil toplum örgütleriyle, sendikalarla, yaygın ve yerel basınla ilişkileri sağlıklı tutar; onların sorunlarıyla ilgilenir; çö­zümlerine katkıda bulunur; bu kuruluşlarda görevli partililerle işbirliği yaparak başarılı olmalarına yardımcı olur.       Belediye çalışmalarında etkinlik ve başarı sağlamak amacıyla İl Başkanı, partili belediye başkanı ile sürekli ilişki içinde olur.       İl Başkanı, il çevresindeki İl Genel Meclisi Parti Grubunu, Belediye Meclisleri Parti Gruplarını ve Partili Belediye Başkanlarını, çalışmaları yönlendirmek değerlendirmek ve eşgüdüm sağlamak amacıyla ayrı ayrı veya birlikte toplantılara çağırabilir.

İL YÖNETİM KURULU Madde 33- İl yönetim kurulu, il başkanı ile, a) Nüfusu 1.000.000’a kadar olan illerde 20 üyeden, b) Nüfusu 1.000.000 - 2.000.000 (2.000.000 dahil) arasında olan illerde 24 üyeden c) Nüfusu 2.000.000 - 4.000.000 (4.000.000 dahil) arasında olan illerde 30 üyeden, d) Nüfusu 10.000.000’u aşan illerde 40 üyeden, İl yönetim kurulu üyeleri ile bu üyelerin sayısı kadar yedek üye, il kongresinde gizli oyla ve aldıkları oy sırasına göre seçilirler. Üyeliklerde boşalma olduğunda, cinsiyet kotası gözetilerek yedek üyeler sıra ile göreve getirilir. İkinci dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile karı – koca aynı kurulda bulunamazlar. Birden çok kurulda üye olunamaz. İl Başkanı, İl Yönetim Kurulu Üyeleri arasından yeteri kadar başkan yardımcısı be­lirler. Başkan yardımcıları, başkan tarafından görevden alınabileceği gibi, kurul üye­lerinin üçte birinin yazılı önerisiyle üye tam sayısının  2/3 ünün güvensizlik oyuyla görevden uzaklaştırılabilirler. İl yönetim kurulu, üyeleri arasından gizli oyla ve üye tamsayısının yarıdan bir fazlasının oyuyla bir il sekreteri, bir sayman , bir eğitim sekreteri ve bir bilişim sorumlusu seçer. İl sekreteri, sayman , eğitim sekreteri,bilişim sorumlusu kurul üyelerinin üçte birinin yazılı önerisi üzerine üye tam sayısının 2/3 ünün ile görevden uzaklaş­tırılabilir. İl Başkanının yokluğunda, belirlediği İl Başkan Yardımcısı ona vekalet eder. İstifa eden, görevden alınan veya değiştirilen İl Başkan Yardımcısının yerine, İl Başkanı atama yapar. Görev dağılımı, Genel Merkeze bildirilir; ilçe başkanlıklarına, partili belediye baş­kanlarına, Belediye Meclis ve İl Genel Meclisi Grupları’na bilgi verilir. İl yönetim kurulları en az iki haftada bir önceden belirlenmiş gün ve saatte, çağrı yapılmaksızın olağan olarak toplanır. Gerekli hallerde çağrılı olarak olağanüstü top­lantı da yapılabilir. Toplantılara kadın ve gençlik kolları başkanları da katılır, görüşlerini açıklayabilir, oy kullanamazlar. Birbirini izleyen üç olağan toplantıya özürsüz olarak katılmayan üyenin kurul üye­liği düşer. Geçerli ve kabul edilebilir bir mazereti olmadan üst üste üç olağan toplantısını yapmayan il başkanı ile il yönetim kurulunun düşmüş sayılmasına Merkez Yönetim Kurulunca karar verilebilir.       İl yönetim kurulları, her iki ayda bir ayın ilk toplantı gününde genişletilmiş olarak toplanır. Bu toplantıya yönetmelikte belirlenen doğal üyeler de katılır. Doğal üyeler konuşabilir, ama oy kullanamazlar. Genişletilmiş toplantıda ülke ve yöre sorunları ile parti politikaları görüşülerek değerlendirmeler yapılır, öneriler geliştirilir. Toplantıda görüşülen konular ve somut öneriler bir rapor halinde genel merkeze gönderilir.

İL YÖNETİM KURULUNUN GÖREVLERİ Madde-34 İl yönetim kurulu, il çevresinde partinin başarısı ve amaçlarının gerçekleştirilmesi için yapılacak çalışmaları düzenlemekle ve yürütmekle yükümlüdür. Bu amaçla; A) Partinin ilkelerini, amaçlarını, Programını, politikalarını ve görüşlerini halka beğendirmek ve benimsetmek için çalışır. Bunlara ve Partiye karşı yapılabilecek eleştirileri cevaplandırır. B) Tüzük kurallarını, kongrelerin ve üst yönetim birimlerinin kararlarını uygular; il düzeyinde oluşturulan çalışma gruplarının, ilçe örgütlerinin, il ya da Büyükşehir Belediye Meclisi Parti Grubunun ve İl Genel Meclisi Parti Grubunun çalışmalarını, ilçe örgütlerinin hesaplarını denetler. C) Diğer partilerin çalışmalarını izler. D) İl düzeyinde ve ilçelerde sürdürülecek eğitim çalışmalarını programlayarak ger­çekleştirir ve denetler. E) Bütün seçimlerde, parti adaylarının kazanmasını sağlamak için il düzeyinde ve ilçelerde gerekli çalışmaları yapar ve yaptırır. Seçim çalışmalarını denetler. Seçim­lerle ilgili yasal görevlerini zamanında ve eksiksiz yerine getirir. F) İl çevresinin genel anlamdaki ekonomik, sosyal ve yöresel sorunlarını inceler. Bunların çözümüne yardımcı olur. Meslek ve sivil toplum örgütleriyle, sendikalarla, yaygın ve yerel basınla ilişkileri sağlıklı tutar; onların sorunlarıyla ilgilenir; çö­zümlerine katkıda bulunur; bu kuruluşlarda görevli partililerle işbirliği yaparak başarılı olmalarına yardımcı olur. G) İl çevresindeki ekonomik, sosyal ve siyasal olaylarla ilgili bilgileri toplar, de­ğerlendirir ve üst yönetim birimlerine bildirir. H) İl çevresinde uygun yerlerde, siyasal, toplumsal ve kültürel nitelikte toplantılar düzenler ve üst yönetimi bilgilendirir. I) Gerekli gördüğü konularda, araştırma, inceleme ve değerlendirme yapmak üze­re, uzmanların ve üyelerin katılacağı çalışmalar  gerçekleştirir. J) Partinin gelir kaynaklarını genişletmek ve arttırmak için çalışmalar yapar.

İL YÖNETİMİNDE İŞ BÖLÜMÜ Madde-35 A) İl Başkanı, İl Başkan Yardımcılarının görev alanlarını belirler. B) İl Sekreteri, İl Yönetim Kurulu toplantı ve tutanaklarını düzenler, kararları karar defterine geçirir, imza edilmelerini sağlar. İlin gelen-giden her türlü evrak işlerinden, yazışmalarından ve arşivin düzenlenmesinden sorumludur. C) İl Saymanı İl saymanı, İl’in hesap işlerini yürütür; gelir gider işlemlerinin zamanında ve mev­zuata uygun olarak yapılmasını sağlar; partiye yeterli ve düzenli gelir sağlanmasına çalışır; partinin demirbaşlarının ve malvarlığının korunmasını gözetir; ilde kayıtlı parti üyelerinin aidatlarının düzenli olarak ödemeleri için gerekli çalışmaları yapar. D) İl eğitim sekreteri İl eğitim sekreteri, parti içi eğitim programının uygulanmasını sağlar, Parti eğitmenlerinin çalışmalarını düzenler.     E) İl bilişim sorumlusu İl bilişim sorumlusu, bilgi ve iletişim teknolojilerinden  en verimli biçimde faydalanılmasını, birimler arasındaki iletişimin sağlanmasını, bilişim sistemlerinin  kesintisiz ve güvenli bir biçimde  kullanılmasını sağlar.

PARTİ MECLİSİ Madde-37 Parti Meclisi; Ge­nel Başkan ile Kurultayca gizli oyla seçilmiş (60) üyeden oluşur. Aldıkları oy sayısına ve sırasına göre Parti Meclisinin (15) yedek üyesi belirlenir. Parti Meclisinde boşalma olursa, sırasıyla yedeklerden tamamlanır. Parti Meclisi en geç iki ayda bir Genel Başkanın çağrısı üzerine ve Genel Başkanın başkanlığında toplanır. Toplantının gündemi ve görüşülecek raporlar ve tasarılar, en geç üç gün önceden üyelere gönderilir. Genel Başkanın gerek görmesi halinde ya da (11) Parti Meclisi üyesinin gerekçe ve gündem belirleyerek yazılı istemde bulunması durumunda Parti Meclisi Genel Başkan tarafından olağanüstü toplantıya çağrılır. Genel Başkan Parti Meclisi üyelerine geçici veya sürekli görevler verebilir. Birbirini izleyen üç olağan toplantıya özürsüz olarak katılmayan Parti Meclisi üye­sinin üyeliğinin gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile düşürülmesine ka­rar verilebilir. Parti Meclisi toplantılarına, Partinin TBMM Grubu Başkan Vekilleri, Grup Yöne­tim Kurulu üyeleri, Kadın Kolları ve Gençlik Kolları Genel Başkanları da katılabilir, önerilerde bulunabilir, ancak oy kullanamazlar.    Parti Meclisinin toplantı kuralları ve çalışma yöntemleri yönetmelikle belirlenir.

MERKEZ YÖNETİM KURULU Madde-39 Merkez Yönetim Kurulu, Genel Başkan, Genel Başkan Yardımcıları ve Genel Sekre­ter olmak üzere en az onyedi  kişiden oluşur. Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu’nun başkanıdır. Genel Başkan Yardımcıları ve Genel Sekreter, Parti Meclisi üyeleri arasından Genel Başkan tarafından seçilir. Genel Başkanın yokluğunda, belirlediği Genel Başkan Yardımcısı Merkez Yönetim Kurulu’na başkanlık eder. TBMM Grup Başkan Vekilleri, Kadın ve Gençlik Kolları Genel Başkanları Merkez Yönetim Kurulu toplantılarına katılırlar, görüş ve önerilerde bulunurlar, oy kullanamazlar. Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, Genel Başkan tarafından değiştirilebileceği gibi, Parti Meclisi üyelerinin üçte birinin yazılı önerisi ve üye tam sayısının üçte ikisinin güvensizlik oyuyla görevden uzaklaştırılabilir. İstifa eden, değiştirilen veya düşürülen üye yerine Genel Başkan tarafından yeni üye seçilir. Merkez Yönetim Kurulu, haftada bir gün belirli bir saatte çağrı yapılmaksızın ço­ğunlukla toplanır. İvedi durumlarda Genel Başkanın çağrısıyla daha erken toplantı yapabilir. Tüzükte yazılı hükümler dışında üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alır. Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, görevlerinin kapsam ve niteliğine göre yeteri ka­dar yardımcı veya uzmanla çalışma yapabilirler. Yardımcı ve uzmanlar Milletvekil­leri, Parti Meclisi üyeleri ve bunların dışında kimseler arasından ilgili Merkez Yönetim Kurulu üyesinin önerisi ve Genel Başkanın onayı ile belirlenir. Genel Başkan, meslek kuruluşlarının partili başkanlarını ve Merkez Yönetim Kurulu’nca görevlendirilmiş olan yardımcı ve uzmanları Merkez Yönetim Kurulu’nun toplantılarına davet edebilir. Genel Başkan Merkez Yönetim Kurulu ile Grup Yönetim Kurulu’nu ortak toplantıya çağırabilir. Ortak toplantılarda oylama yapılmaz. Ancak Genel Başkan gerek görür­se eğilim yoklaması yapar; bu yoklama bağlayıcı sayılmaz. Merkez Yönetim Kurulu üyeleri partinin diğer kurullarında görev alamazlar. Genel Başkan, Genel Başkan Yardımcılarını • Parti örgütü ve örgüt yönetimleri • İdari ve mali İşler • Hukuk ve seçim işleri • Parti içi eğitim • İnsan hakları ve çevre • İletişim, tanıtım, basın ve halkla ilişkiler • Yerel yönetimler • Meslek kuruluşları, sendikalar ve diğer sivil Toplum Kuruluşları • Dış ilişkiler ve yurtdışı örgütlenmeler • Kadın örgütlenmesi ve politikaları • Gençlik örgütlenmesi ve politikaları • Ekonomi politikaları • Sosyal politikalar • Bilim, kültür, sanat ve yönetim • Bilgi ve iletişim teknolojileri konularında sorumlu olmak üzere görevlendirir.

Genel Başkanın önerisi ve Parti Meclisinin kararı ile yeni görev konuları ve alanları belirlenebilir. Merkez Yönetim Kurulu üyeleri mazeretleri halinde Genel Başkanı bilgilendirerek hangi Merkez Yönetim Kurulu üyesinin kendisine vekalet edeceğini belirler. Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu’nun çalışma usul ve esaslarını bir yönerge ile dü­zenler. İdari ve Mali İşlerle görevlendirilen Genel Başkan Yardımcısı, Saymanlık işlerine de bakar. Yılsonu bilançosunu ve kesin hesapları düzenler. İllerden ve ilçelerden gelen kesin hesapları, Genel Merkez kesin hesabı ile birleştirir ve Merkez Yönetim Kurulu’nun onayına sunar. Partinin gelirlerinin toplanmasında, harcamaların yapıl­masında her aşamada yasa ve Tüzük işlemlerine uygunluğu sağlar. Partinin demir­başlarının ve malvarlığının korunmasını gözetir. Genel Sekreter, Genel Başkan Yardımcıları ile görüşüp Genel Başkanı bilgilendire­rek Merkez Yönetim Kurulu gündemini ve Genel Başkanın belirleyeceği Parti Meclisi gündemini hazırlar. Merkez Yönetim Kurulu ve Parti Meclisi toplantısına ilişkin tuta­nakların düzenlenmesi ve kararların imzalanmasını ve muhafaza edilmesini sağlar. Genel Sekreter; her durum ve sıfatla bütün yargı mercilerinde özel veya resmi dai­re, kurum ve kuruluşlarda, gerçek kişiler, özel veya resmi tüzel kişilerle olan ilişkiler­de Genel Başkan adına bizzat veya vekille partiyi temsil eder. Genel Sekreterlik, genel evrak kaydının tutulmasını sağlar. Partinin yazışma ve ha­berleşme birimidir. Partinin bütün resmi ve parti içi yazışmaları, Genel Sekreterin gözetim ve denetimi altında Genel Sekreterlik aracılığıyla yapılır. Genel Sekreterlik parti örgütünün başvurma, haberleşme ve genel evrakının muha­faza edildiği birimdir. Genel Sekreter, gelen evrakı bekletmeden ilgili Genel Başkan Yardımcısına ulaştırır. Genel Sekreter, partinin üye genel kütüğünün tutulmasını ve parti arşivi­nin düzenlenmesini sağlar

YAN KOLLAR, YAN KURULUŞLAR, YURTDIŞI TEMSİLCİLİKLERİ, ÇALIŞMA GRUPLARI, BİLİM, SANAT, KÜLTÜR VE YÖNETİM PLATFORMU Madde 41- Ulusal ve uluslararası mevzuata uygun olmak kaydıyla Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile İsviçre, Norveç, Rusya, ABD, Kanada, Avustralya ve KKTC'de, Avrasya ve Kafkasya ülkelerinde ve bu ülkelerdeki uluslararası kuruluşlar nezdinde yurtdışı temsilcilikleri kurulabilir. Genel Merkezde, il , ilçe ve belde yö­netim birimlerinde, Tüzüğe uygun olarak oluşturulan çalışma grupları yanında, Genel Başkanın önerisi ile Bilim, Sanat, Kültür ve Yönetim Platformu kurulur.      Yan kolların, yan kuruluşların, yurt­dışı temsilciliklerinin çalışma gruplarının, Bilim, Sanat, Kültür ve Yönetim Platformunun kuruluşları, amaçları, görevleri, çalışma yöntemleri, Genel Merkezle ilişkileri ve de­netimleri yönetmeliklerle düzenlenir.

KADIN KOLLARI VE GENÇLİK KOLLARI Madde- 41a İl, ilçe ve gerek görülen beldelerde partili kadın üyelerden “Kadın Kolları” ve partili gençlerden “Gençlik Kolları” kurulur. Gençlik kollarına üye olmanın üst sınırı, otuz yaştır (otuz dahil). Bu kollar iki yılda bir kongrelerini yaparlar. Kadın kolları ve gençlik kolları, il, ilçe ve varsa belde başkanlarını, saymanlarını, sekreterlerini ve eğitim sekreterlerini seçerler. Kadın kolları genel başkanı ve gençlik kolları genel başkanı ile bu yan kolların merkez yönetim kurulları kadın ve gençlik kurultaylarında seçilir. Her il ve ilçe, yıllık bütçesinden toplam en az %10 olmak kaydıyla yeter miktarda payı, ka­dın kolları ve gençlik kolları için ayırmak zorundadır. Genel Merkez de, kadın kolları genel başkanlığına ve gençlik kolları genel başkanlığına, partinin yıllık bütçe­sinden yeter miktarda pay ayırır. Bu paylar belirlenirken ilgili kol yönetiminin görüşü alınır. Kadın kollarının ve gençlik kollarının harcamaları, ilgili il ve ilçe saymanı, genel merkezde ise idari ve mali işlerden sorumlu genel başkan yardımcısı tarafından ya­pılır. Kadın kolları ve gençlik kollarının amaçları, görevleri, seçim ve çalışma yöntemleri ile Genel Merkezle ilişkileri ve denetimleri yönetmelikle düzenlenir. Tüzüğün 43. maddesi hükümleri yan kolların genel başkanları ve yöneticileri ile il ve ilçe başkanları ve yöneticileri açısından da uygulanır.

GÖREVİN BOŞALMASI Madde-42 Parti örgütünde bir görevlinin kendi isteği ile görevinden ayrılması ya da değişik nedenlerle görevin boşalması durumunda yeni görevli aşağıdaki biçimde belirlenir: A) Genel Başkanlık boşaldığında, Parti Meclisi yeni Genel Başkanı seçmek için ku­rultayı en geç (45) gün içinde toplantıya çağırır. Bu süre içinde Genel Başkanlık gö­revleri, Parti Meclisi’nde belirlenen Genel Başkan Yardımcısı tarafından yürütülür. B) Parti Meclisi’nde boşalan üyelikler, sırasıyla yedekler ile doldurulur. Parti Meclisi’ne bütün yedek üyeler çağrıldıktan sonra, üye sayısı üye tamsayısının üçte ikisinin altına düştü­ğünde, Parti Meclisi için seçim yapılmak üzere Genel Başkan (45) gün içinde Kurul­tayı toplantıya çağırır. C) İl ve ilçe başkanlığı boşaldığında, olağan kongreye kadar görev yapmak üzere yenisi, il ve ilçe yönetim kurulu üyeleri veya partililer arasından, il ve ilçe yönetim kurulunun üye tam sayısının salt çoğunluğuyla ve geciktirilmeden seçilir. Bu mad­denin E bendinde gösterilen durumlarda, Merkez Yönetim Kurulu, il ve ilçe başka­nını seçer ve geçici kuruldaki boş üyelikleri doldurur. D) İl ve ilçe yö­netim kurulu üyeliklerinde boşalma olduğunda, yedekleri ile doldurulur. Bütün yedeklerin çağrılmasından sonra kurul üyelerinin sayısı, üye tamsayısının üçte ikisinin altına inerse ya da asıl üyeliklerde aynı gün içinde yarıdan fazla boşalma olursa, Başkan ve Kurul, yedekleriyle birlikte düşmüş olur. Bu hallerde  Merkez Yönetim Kurulu, 44. madde uyarınca olağanüstü kongre yapmak üzere geçici kurul atar. E) Beldelerde ve muhtarlık bölgesinde mey­dana gelen görev boşluklarının doldurulması ile ilgili hususlar yönetmelikle düzen­lenir.

GÖREVDEN ALMA Madde-43 A) Üst yönetim birimi, alt yönetim birimlerini gerekli gördüğü hallerde, gerekçe­sini de belirtmek suretiyle yazılı olarak uyarabilir. İl ve ilçeler, alt yönetim birimine yaptıkları uyarılara ilişkin Genel Merkeze beş gün içinde bilgi verir. B) Yasalarda, Tüzükte ve Yönetmeliklerde öngörülen görev ve sorumlulukları ve mali yükümlülükleri yerine getirmeyen veya aksatan; partinin siyasal ilkeleriyle, doğrultusuyla, çalışma kurallarıyla bağdaşmaz tutum ve davranış içine girerek par­tiye zarar veren il, ilçe, belde başkanı ve yönetim kurulu üyelerini, Merkez Yönetim Kurulu, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla ve gizli oyla, gerekçesini belirterek görevden alabilir. Merkez Yönetim Kurulu, bu yetkisini, doğrudan veya ilgili üst yö­netim biriminin önerisi üzerine kullanır. C)  İl yönetim kurulu, aynı esaslarla ve gerekçesini belirterek, ilçe başkanını, ilçe yönetim kurulu üyelerini, belde başkanını ve belde yönetim kurulu üyelerini görev­den alabilir. Bu durumda karar, beş gün içerisinde Genel Merkeze bildirilir. D) İlçe yönetim kurulu, aynı esaslarla ve gerekçesini belirterek, belde başkanı ve belde yönetim kurulu üyelerini görevden alabilir. Bu durumda karar, beş gün içeri­sinde il başkanlığına ve Genel Merkeze bildirilir. E) Genel seçimde, il, ilçe veya belde yönetim biriminin sorumluluk sahası içinde, Partinin, bir önceki genel seçime göre oy oranını düşürmüş olması durumunda, ilgili yönetim birimi Merkez Yönetim Kurulunca görevden alınabilir. F) Merkez Yönetim Kurulu kararı ile görevden alınanlar, gerekçeli kararın tebliğin­den başlayarak (5) gün içinde Parti Meclisi’ne itirazda bulunabilir. İtirazın kabulü için, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu gerekir; aksi takdirde itiraz reddedilmiş olur. Parti Meclisinin kararı kesindir. G) Merkez Yönetim Kurulu dışındaki üst yönetim birimince görevden alınanlar, kendisini görevden alan yönetim biriminin bir üstündeki yönetim birimine, gerek­çeli kararın tebliğinden başlayarak (5) iş günü içinde itiraz edebilir. İtiraz üzerine onbeş gün içinde karar verilir. İtirazın kabulü için, ilgili kurulun üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu gerekir; aksi takdirde itiraz reddedilmiş olur. İtiraz üzerine veri­len karar kesindir. H) İtirazda bulunmuş olmak, görevi bırakmayı ve devretmeyi geciktirme nedeni sayılmaz.

İLÇE KONGRESİ Madde-46 A) İlçe kongresi iki yılda bir toplanır. Bu süre en çok bir yıl uzatılabilir. Ayrıca, yılda bir defa seçimsiz olarak toplanır ve siyasal çalışmalara yön verir. B) İlçe kongresinin üyeleri şunlardır: a) İlçe başkanı ve ilçe yönetim kurulu üyeleri, b) İlçe çevresindeki belediyelerin partili başkanları, c) O ilçeden seçilmiş il genel meclisinin partili üyeleri d) Tüzüğün 48. maddesinde belirlenen muhtarlık bölgesi toplantılarında seçilen delegeler. C) İlçe kongresinin onur üyeleri şunlardır: a) İlçede kayıtlı partili yeni ve eski TBMM üyeleri ile eski Genel Merkez yöneticileri, b) Eski ilçe başkanları, c) İlçe çevresindeki belediyelerin eski başkanları, d) Genişletilmiş ilçe meclisine katılma hakkı olan partililer, D) İlçe kongreleri, gündemde belirtilen konuları karara bağlar ve a) İlçe başkanı ve ilçe yönetim kurulu üyelerini ve yedeklerini, b) İl kongresine katılacak delegeleri gizli oyla seçer. E) İl kongresine katılacak olan ilçe delegelerin sayısı, il kongresinde 600’ü geçme­mek üzere oranlı olarak, il yönetim kurulunca hesaplanır ve belirlenir.

İL KONGRESİ Madde-47 A) İl kongresi iki yılda bir toplanır. Bu süre en çok bir yıl uzatılabilir. Ayrıca, yılda bir defa seçimsiz olarak toplanır ve siyasal çalışmalara yön verir. B) İl kongresinin üyeleri şunlardır: a) İl’in partili TBMM üyeleri, b) İl başkanı ve il yönetim kurulu üyeleri, c) İl disiplin kurulu üyeleri, d) İlçe kongrelerinden seçilmiş olan il kongresi delegeleri,      e) İl ve büyükşehir partili belediye başkanları,      f) İl genel meclisinin partili başkanları C) İl kongresinin onur üyeleri şunlardır: a) İl’de kayıtlı Parti Meclisi üyeleri, b) İl’de kayıtlı eski genel merkez yöneticileri, c) İl’de kayıtlı eski TBMM Üyeleri, d) Eski il başkanları, e) İl’de kayıtlı eski il ya da büyükşehir belediye başkanları, f) Genişletilmiş il meclisine katılma hakkı olan partililer. D) İl Kongreleri, gündemde belirtilen konuları karara bağlar ve a) İl başkanı ve il yönetim kurulu üyeleriyle yedeklerini, b) İl disiplin kurulu üyeleri ile yedeklerini, c) Kurultaya katılacak il delegelerini gizli oyla seçer.

KONGRELERLE İLGİLİ ORTAK HÜKÜMLER Madde-48 A) Kongrelerin Süresi Kongreler iki yılda bir yapılır. Bir yıldan fazla ertelenemez. Başlangıç ve bitiş tarih­leri Merkez Yönetim Kurulu’nca saptanır. Merkez Yönetim Kurulu’nca saptanan süreler içinde olmak koşuluyla ilçe kongre­lerinin günlerini il yönetim kurulları, il kongrelerinin günlerini ise Merkez Yönetim Kurulu belirler. Kongre günlerini belirleyen yönetim birimi, alt yönetim biriminin görüşlerini alır. Kongreye sunulacak yönetim kurulu faaliyet raporu, kongre tarihinden en az yedi gün önce elektronik ortamda veya il ve ilçe merkezlerinde basılı olarak delegelerin incelemesine sunulur. B) Kongrelere çağrı, toplantı yeter sayısı, il ve ilçe kongrelerinin yeri, günü, saati ve gündemi, en az (15) gün önce il ve ilçe merkezlerinde ilan edilir. Kongrenin ya­pılacağı yerde gazete çıkıyorsa, en az bir gazete ile duyurulur. Bu ilan ve bildirimde, ilk toplantıda yeterli çoğunluk sağlanamaz ise ikinci toplantının yeri, günü ve saati de belirtilir. İl ve ilçe kongreleri üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. İlk top­lantıda yeter sayı sağlanamaz ise, ikinci toplantı katılanlarla yapılır. Şu kadar ki, bu sayı kongre üye tam sayısının beşte birinden az olamaz. Kongreyi başkan açar. Başkanın yokluğunda bu görev sekreter üye tarafından yapılır. Sekreter üyenin de yokluğu halinde kongreyi başkan yardım­cılarından en yaşlı olanı açar. C) Delegelik, Kongre Üyeliği ve Süresi Bir kongreye ve kurultaya katılmak üzere muhtarlık bölgesi ve alt yönetim birimi toplantısında ve kongresinde seçilen partiliye “Delege”, Partide aldıkları görev ne­deniyle kongrelere katılanlara “doğal üye”, bunların tümüne “Kongre üyesi” denir. Muhtarlık bölgesi seçimlerinde, Parti Kongre takviminin ilanından üç ay önceki parti üye listesi seçmen listesi olarak esas alınır. Kongre üye tam sayısı, “kongre üyelerinin” toplam sayısıdır. Kongrelere katılmak üzere seçilen “delege”lerin kongre üyeliği süresi, kendilerini seçen toplantının veya kongrenin ertesi olağan toplantısına kadardır. Yenileri seçilinceye kadar görevleri devam eder. Üst yönetim birimi kongresi için belirlenen tarihten önce kongresini yapmayan alt yönetim birimi, üst yönetim birimi kongresine katılamaz ve seçilmiş olan eski dele­gelerin görevi sona erer. D) Delege Sayısı İlçe kongresi delege sayısı en çok 400, il kongre delegesi sayısı en çok 600’dür. İlçe ve il kongrelerinin delege sayıları, partinin son genel milletvekili seçiminde aldığı oyla orantılı olarak Merkez Yönetim Kurulu kararı ile belirlenir. İlçelerin ve illerin kaç delege ile kongre yapacaklarına, ilgili yönetim kurullarının görüşlerini alarak Merkez Yönetim Kurulu karar verir. İlçe kongresi toplam delege sayısının ilçe sınırları içindeki muhtarlık bölgelerine ve il kongresi toplam delege sayısının o İl’e bağlı ilçelere dağıtılmasında, son milletvekili genel seçiminde o yerlerde alınan oylara göre yapılacak oranlama esas olur. Delege seçimi, yönetmelik uyarınca yapılır. Delege seçimlerinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na bildirilmiş olan üyeleri içeren Genel Merkez Parti Kütüğü esas alınır.. E) Kongrelerin Gündemi Kongrelerin gündemi, il ya da ilçe yönetim kurullarınca belirlenir. Olağan kongrelerin gündemlerinde, açılış, kongre başkanlık kurulu seçimi, saygı duruşu, çalışma ve hesap raporlarının okunması, görüşülmesi, onaylanması, ak­lama ile seçimler ve uygun görülecek başka konular bulunur. Üst yönetim biriminin veya kongre üyelerinin onda birinin yazılı isteği ile günde­me ekleme yapılabilir. Kongre, çoğunluk kararıyla gündemin sırasında değişiklik yapabilir. Ancak kongre başkanlık kurulu seçimi ile çalışma ve hesap raporlarının okunmasından ve akla­madan önce başka bir madde görüşülemez. F) Kongre Başkanlık Kurulu Kongre açıldıktan sonra, kongre üyeleri veya partililer arasından bir başkan, kong­re üyeleri arasından ikinci başkan ve yazman seçilir. Disiplin kurulları başkan ve üyeleri, kongre başkanlık kurullarında görev alamazlar. G) Oturum ve Karar İlkeleri Aksine karar alınmadıkça, Kurultay ve kongre oturumları açıktır. Kongreler, aksine hüküm bulunmayan hallerde, hazır bulunanların salt çoğunlu­ğu ile karar alırlar. Kongrelerde hesap konuları ile kongrece kararlaştırılan başka konular, bunlarla ilgili olarak kurulacak komisyonun raporu okunduktan sonra görüşülüp onaylanabilir. Kongrede alınan kararlar, başkanlıkça kongreye duyurulur ve tutanağa yazılır. Aksine karar yoksa, kararlar açık oylama ile alınır. H) Görüşmeler Kongrelerde gündem konuları sıra ile ele alınır; söz isteyenlere sıra ile söz verilir. Konularla ilgili söz süreleri, konuların görüşülmesine başlanırken kongrece saptanır. Onur üyeleri konuşabilirler, oy kullanamazlar. Geçici kurul başkanları ve üyeleri kongrelere katılırlar, konuşabilirler; kongre üyesi değillerse oy kullanamazlar. Üst yönetim birimi başkanı veya temsilcisine, Parti Meclisi ve o ilin T.B.M.M. üye­lerine istediklerinde, sıra gözetilmeksizin söz verilir. Konuşma süresi sınırlaması bunlar için uygulanmaz. Söz almış olan varsa, çalışma raporu üzerinde beş, öteki konularda üç üye konuşmadan yeterlik önergesi oylan­maz. Çalışma raporuna yazılı muhalefet şerhi vermemiş olan Yönetim Kurulu Üyesi ra­por üzerinde konuşamaz. I) Adaylık Kongrelerde adaylar, seçimlere geçilmeden önce saptanır. Aday olmayanlar seçile­mezler. İl ve ilçe kongrelerinde başkanlığa aday olabilmek için, kongre üye tam sayısının en az yüzde onunun yazılı önerisi gereklidir. Bir delege, adaylardan sadece biri için imza verir. J) Seçimlerde Kullanılacak Oy Pusulası: İl ve ilçe kongrelerinde seçimlerde kural, tek ve ortak listedir (çarşaf liste). Ancak gündemin çalışma raporu ve görüşmeler maddesine geçilmeden önce, kongre üye­lerinin onda birinin yazılı önerisi ve kongreye katılan üyelerin salt çoğunluğuyla yapılacak oylama sonucunda blok liste usulü ile seçimlerin yapılmasına karar veri­lebilir. Tek ve ortak liste (çarşaf liste) yönteminde adaylar, Kongre Başkanlık Kurulu’nca ad çekme ile belirlenecek harften başlamak üzere ve soyadı, alfabe esasına göre sıralanarak ortak liste olarak bastırılır. Bu listeler, İlçe Seçim Kurulunca mühürlenerek oy pusulasına dönüştürülür. Oy pusulalarında organlar ayrı ayrı yer alır. Kongre üyelerince, bu oy pusulalarındaki aday isimlerinin yanına işaret konularak oylama yapılır. Oy pusula­sında, seçilecek asıl üye veya delege kadar adayın işaretlenmesi suretiyle oy kulla­nılır. Fazla işaretlenmiş, seçilecek üye veya delege sayısının yüzde doksanından az işaretlenmiş olan oy pusulaları geçersizdir. Adayların aldıkları oy sırasına göre ge­nel sıralama yapılarak, asıl ve yedek üyeler belirlenir. En çok oy alanlar asıl, ondan sonra gelenler yedek üye seçilmiş olur. Eşit oy alanlar arasında ad çekme yoluyla sıra saptanır. Blok liste ile yapılacak her kademedeki seçimlerde, kullanılacak oy pusulası, o örgüt biriminin organları ile üst kademe kongre delegeleri için hazırlanır. Bu oy pusula­sında seçilecek üye sayısı kadar asıl üye adayı ile seçilmesi gereken yedek üye sayısı kadar aday yer alır. Üst organ delegeleri dahil asıl adaylar, soyadına göre alfabetik sıraya dizilerek Başkanlık Kurulu'nca kesinleştirilir ve blok liste halinde bastırılır. Yö­netim ve Disiplin Kurulu yedek üyelikleri için alfabetik sıra koşulu aranmaz. Üst organ kongre delege adaylığı hariç bir aday, blok listelerden yalnızca birinde yer alabilir. Bir adayın birden çok listede yer alması halinde, kongre başkanlığınca açıklama yapılarak, adayın hangi listede yer almak istediği saptanır ve düzenleme buna göre yapılır. Aksi halde adayın liste­lerdeki adaylığı düşer. Blok listeler dışında asıl ve yedek üye adayı olarak başvuruda bulunmak mümkündür. Başkanlık kurulunca kesinleştirilen bireysel adayların ad ve soyadlarını içeren bir liste seçim kurulunca onaylanarak sandık başına ve oy verme hücrelerine asılır. Basılmış olan blok listeler, Kongre Başkanlık Kurulu'nca, İlçe Seçim Kuruluna mühürlettirilerek oy pusulası haline dönüştürülür. Bu halde, blok listede yazılı isimler çizilebilir, yerine yeni isim yazılabilir. Her adayın aday olduğu listeden aldığı ve diğer bir listeye ismi seçim sırasında oy kullanan üye veya delege tarafından eklenmek suretiyle aldığı oylar toplanır ve böylece liste­deki sıra saptanır. Asıl ve yedek üyeler ayrı ayrı belirlenir. Şu kadar ki; seçilecek üye sayısından fazla veya yüzde doksanından az isim yazılı pusulalar geçersizdir. Oy pusulasında organ­lar ayrı ayrı yazılır. Bir organ listesinde geçersizlik varsa, oy pusulasının yalnızca ilgili organ için olan bölümü iptal edilir. Pusulanın diğer organla ilgili bölümleri ge­çerli olur ve sayılır. İl ve ilçe yönetim kurullarında, her iki cinsiyetten en az yüzde otuz üç oranında üye bulunur. Bu husus genel sıralama ile sağlanmamışsa, ayrı cinsiyetten aday olanlar arasında aldıkları oya göre ayrı ayrı sıralama yapılır. Aldıkları oya bakılmaksızın her iki cinsiyetten yeterli üye alınarak organlar seçilmiş sayılır. Geri kalanlar, o cinsiyetten üyelerin yedeği olur. İl ve ilçe yönetim kurulla­rında, bir cinsiyette, üye sayısının herhangi bir nedenle bu oranın altına düşme­si halinde, varsa o cinsiyetten yedek üyelerle, yoksa cinsiyete bakılmaksızın yedek üyelerle sayı tamamlanır. İl ve ilçe kongrelerinde, her iki cinsiyetten yeter sayıda aday çıkmazsa katılan aday­larla seçim yapılır. Seçimlerde, kongre üye tam sayısının beşte birinden az oy alanlar, kota uygulaması kapsamındakiler de dahil olmak üzere, asıl veya yedek üyeliğe seçilmiş sayılmazlar. K) Kongrelerle ilgili diğer hususlar “Kongreler Yönetmeliği” ile düzenlenir. L) İl ve İlçe kongrelerinde seçilen parti organlarıyla Parti Tüzüğünde belirtilen bir göreve seçilenlerin adları, soyadları, doğum yer ve tarihleri, meslek ve sanatları, ika­metgahları ve nüfus cüzdanı örnekleri, o mahallin en büyük mülki amirliğine seçil­me veya atanmadan başlayarak 15 (onbeş) gün içinde yazı ile bildirilir.

İTİRAZ Madde-51 A) Muhtarlık bölgesi ilçe kongresi delege seçimleri ile ilgili itirazlar, sonuçların ilan tarihinden itibaren 3 gün içinde  o ilçede kayıtlı üyelerce ilçe yönetim kuruluna yapılır. İlçe Yönetim Kurulu (5) gün içinde karar verir. Bu karara karşı (5) gün içinde il yönetim kuruluna itiraz edilebilir. İl yönetim kurulunun (5) gün içinde vereceği karar kesindir. B) İlçe kongresinin seçim dışındaki kararlarına ilişkin itirazlar, kongre üyelerince (5) gün içinde il yönetim kuruluna yapılır. İl yönetim kurulunun (5) gün içinde vereceği kararlar kesindir. C) İl kongresinin seçim dışındaki kararlarına ilişkin itirazlar, kongrenin bitişini izleyen (5) gün içinde kongre üyelerince Merkez Yönetim Kurulu’na yapılır. Merkez Yönetim Kurulu’nun (5) gün içinde vereceği karar kesindir. İtirazlar, yetkili kurullara yazılı olarak yapılır. İtirazlar, işlemlerin yürütülmesini durdurmaz.

KURULTAY ÜYELERİ Madde-53 A- Kurultayın Doğal Üyeleri a) Genel Başkan, b) Parti Meclisi üyeleri, c) T.B.M.M.’nin partili üyeleri ve partili bakanlar, d) Yüksek Disiplin Kurulu Başkanı ve üyeleri, B- Kurultayın Seçilmiş Üyeleri İl kongrelerinde o ilin T.B.M.M. üye sayısının iki katı olarak seçilen kurultay delegeleri ile, doğal üyeler, kurultay üyesidir. C- Onur Üyeleri Bu Tüzüğün 56. Maddesine göre oluşturulan Onur Kurulu üyeleri, aynı zamanda Kurultayın da onur üyesidirler. Bunlar Kurultayda söz alabilirler, fakat delegelik sıfatları olmadıkça oy kullanamazlar.

KURULTAYA ÇAĞRI VE GÜNDEM Madde-54 Kurultay iki yılda bir toplanır. Bir yıldan fazla ertelenemez. Kurultayın toplanacağı yer, gün ve saat ile gündemi Parti Meclisi’nce belirlenir ve en az (30) gün önce Genel Başkanca duyurulur.       Kurultay gününün duyurulmasından başlayarak (15) gün içinde Genel Başkanlığa ulaşmak koşulu ile Kurultay üyelerinin tam sayısının en az beşte birinin imzasını taşıyan konular da geçici gündeme alınır. Bu konuların görüşülebilmesi, Kurultayın kararına bağlıdır. Oylamadan önce önergede imzası olanlardan birisi ile Merkez Yönetim Kurulu adına bir üye konuşabilir.         Parti Meclisinin kararı ya da kurultay üyelerinin tam sayısının beşte birinin onbeş günlük süre içinde noterden onaylı imzaları ile yaptıkları başvurular üzerine Kurultay, Genel Başkanca olağanüstü toplantıya çağrılır. Genel Başkan da gerekli gördüğünde, Kurultayı olağanüstü toplantıya çağırır. Birden fazla çağrının bulunması halinde, Genel Başkan bu çağrıları birleştirebilir. Birleştirilerek yapılan olağanüstü kurultay çağrısının gündeminde, her çağrının gündemi ayrı ayrı yer alır ve ayrı ayrı oylanır.      Olağanüstü toplantının gündemi, isteyenlerce düzenlenir. Yukarıdaki fıkra düzenlemesi saklıdır. Olağanüstü toplantıda yalnız gündemdeki konular görüşülür, seçim yapılmaz. Ancak Genel Başkan gündeme seçim maddesi koyabilir. Olağanüstü kurultay isteminde bulunan kurultay üyeleri sayısı üye tam sayısının salt çoğunluğunu sağlıyor ise gündeme, güven oyu ve seçim maddesi konulabilir.     Olağanüstü toplantı da, en az (15) gün önce ilgililere duyurulmak koşuluyla en geç (45) gün içinde yapılır.

KURULTAY GÖRÜŞMELERİ VE KARARLARI Madde 55-        Kurultayı; Genel Başkan, Genel Başkan yoksa vekili açar. Kurultay açıldıktan sonra Kurultayın doğal ve seçilmiş üyeleri arasından bir başkan ile yeter sayıda başkan yardımcısı ve yazman üye seçilerek kurultayı yönetmek için “Başkanlık Kurulu” oluşturulur.      Genel Başkanlık, Parti Meclisince kurultaya sunulacak rapor ve karar tasarılarını kurultay tarihinin duyuruluşu ile birlikte il başkanlarına ve TBMM Grubuna gönderir. Kurultayda kurulacak komisyonların adlarını da bildirir.     TBMM Parti Grubu ve her ilin kurultay temsilcileri, kendi aralarında toplanarak rapor ve karar tasarılarını inceler, görüşlerini saptarlar; ancak bağlayıcı karar alamazlar.      Bu toplantılarda TBMM Parti Grubu ve iller, katılmak istedikleri kurultay hazırlık komisyonlarını belirler. Bu komisyonlar için TBMM Grubundan iki, illerden birer üye görevlendirilir. Görevlendirilen üyelerin adları, Genel Başkanlığa ivedi bildirilir.        Hazırlık komisyonlarına Genel Başkanca görevlendirilecek üçer üye de katılırlar.         Hazırlık Komisyonlarını, Genel Başkan Kurultaydan önce toplantıya çağırır.        Kurultayda TBMM Parti Grubundan iki, illerden birer üye kurultay komisyonlarına seçilir.       Parti Meclisinden belirlenecek üçer üye, Kurultay komisyonlarına katılırlar.          Kurultayda Parti Meclisince, TBMM Parti Grubunca veya illerce ya da kurultay üyeleri tarafından sunularak komisyonlarda görüşme konusu yapılmış rapor ve karar tasarıları dışında önerge verilemez, görüşme ve oylama yapılamaz.        Komisyonların görüşmelerine, komisyon üyesi olmayan kurultay üyeleri de katılabilir, ancak oy kullanamazlar.         Parti Meclisi Raporu’na yazılı muhalefet şerhi koymamış olan üye, kurultayda rapor üzerinde konuşamaz KURULTAYDA SEÇİMLER Madde 55a     Kurultayda seçimlere geçilmeden önce adaylar saptanır. Aday olmayanlar seçilemezler. Genel Başkanlığa aday olabilmek için, üye tam sayısının en az yüzde onunun yazılı önerisi gerekir. Başkanlık Divanı öneriyi ve imza sahiplerinin adlarını okur ve varsa itirazları karara bağlar. Bir delege, adaylardan sadece biri için imza verir.      Kurultayda organ seçimlerinde kural, tek ve ortak listedir (çarşaf liste). Ancak gündemin çalışma raporu ve görüşmeler maddesine geçilmeden önce Kurultay üyelerinin onda birinin önerisi ve Kurultaya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla blok liste usulüyle seçimlerin yapılmasına karar verilebilir.       Tek ve ortak liste uygulamasında (çarşaf liste), bütün adayların kura ile belirlenen harften başlamak üzere soyadına göre hazırlanmış alfabetik liste kullanılır. Bu liste, Başkanlık Kurulunca bastırılır. Liste, ilçe seçim kurulu başkanlığınca mühürlenerek oy pusulasına dönüştürülür. Bu pusulada seçilecek üye sayısı kadar adaya, adının hizasına işaret konularak oy verilir. Fazla işaretlenmiş veya seçilecek üye sayısının yüzde doksanından az işaretlenmiş pusulalar geçersiz sayılır. Organ seçimlerinde adayların aldıkları oy sayısına göre sıralama yapılarak asıl ve yedek üyeler belirlenir. En çok oy alanlar asıl, onlardan sonra gelenler yedek üye seçilmiş olurlar. Eşit oy alanlar arasında ad çekme yoluyla sıra saptanır.     Blok liste ile yapılacak seçimlerde bütün adayların soyadına göre hazırlanmış alfabetik liste kullanılır. Bir aday, blok listelerden yalnızca birisinde yer alabilir. Bir adayın birden çok listede yer alması halinde, Kurultay Başkanlığınca açıklama yapılarak adayın hangi listede yer almak istediği saptanır ve düzenleme buna göre yapılır. Adayın yazılı beyanına rağmen başka listelerde yer verilmesi halinde, bu blok listeler geçersiz sayılır ve Kurultay Başkanlık Kurulunca işleme konulmaz. Blok listeler dışında asıl ve yedek üye adayı olarak başvuruda bulunmak mümkündür. Başkanlık kurulunca kesinleştirilen bireysel adayların ad ve soyadlarını içeren bir liste, seçim kurulunca onaylanarak sandık başına ve oy verme hücrelerine asılır. Basılmış olan blok listeler, Kurultay Başkanlık kurulunca İlçe Seçim Kuruluna mühürlettirilerek oy pusulası haline dönüştürülür. Bu suretle oluşturulan oy pusulalarındaki isimler çizilebilir, yerine yeni isimler yazılabilir. Her adayın, aday olduğu listeden şahsen veya ayrı listelerden aldıkları oylar hesaba katılarak toplanır ve böylece listedeki sırası saptanır. Asıl ve yedek üyeler, ayrı ayrı belirlenir. Seçilecek üye sayısından fazla veya üye sayısının yüzde doksanından eksik isim yazılı oy pusulaları geçersiz sayılır.        Seçimler için hazırlanan oy pusulalarında organlar ayrı ayrı yer alır. Bir organ listesinde geçersizlik varsa, oy pusulasının yalnızca ilgili organ için olan bölümü iptal edilir. Pusulanın diğer organlarla ilgili bölümleri geçerli olur ve sayılır.          Parti Meclisi’nin (8) asıl üyesi Bilim, Sanat, Kültür ve Yönetim Platformu üyeleri içinden Genel Başkanın önereceği (12) kişi arasından Kurultayca seçilir; yedek üye seçilmez. 61a. fıkra hükmü (cinsiyet kotası) bu üyelikler için de uygulanır. Bu adayların oy pusulaları, Parti Meclisinin diğer adaylarının seçileceği listeden (çarşaf liste yönteminin uygulanması  halinde) veya listelerden (blok liste yönteminin uygulanması halinde) ayrı olarak hazırlanır. Sandık Kurulu, delegeye önce bu oy pusulasını vererek oyunu kullandırır. Daha sonra delegeye, Sandık Kurulunca organlarla ilgili oy pusulası (çarşaf liste uygulanması halinde) veya oy pusulaları (blok listenin uygulanması  halinde) verilerek oy kullandırılır.       Organlarda cinsiyet ve gençlik kotasına ilişkin hükümler uygulanır; her iki cinsiyetten en az yüzde otuzüç oranında üye bulunur. Her iki cinsiyetten üye seçilmesi gereken organlarda,bu husus genel sıralama ile gerçekleşmemiş ise, aynı cinsiyetten aday olanlar arasında aldıkları oya göre ayrı ayrı sıralama yapılır. Alınan oya bakılmaksızın her iki cinsiyetten yeterli üye alınarak organlar seçilmiş sayılır. Geri kalanlar o cinsiyetten üyelerin yedeği olur.      Seçimlerde üye tam sayısının beşte birinden az oy alanlar,kotalar dahil, asıl ve yedek üyeliğe seçilmiş sayılmazlar. Kurultayın olağan ve olağanüstü toplantıları, çalışma yöntemleri, “Kurultay Yönetmeliği” ile düzenlenir.        Merkez organlarında görevlendirilenlerle ilgili bilgi ve belgeler, Tüzüğün 48/L bendinde yazılı olduğu biçimde ve 15 (onbeş) günlük süre içinde doğrudan İçişleri Bakanlığı’na ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na verilir.

ONUR KURULU, ETİK KURULU VE DANIŞMA KURULTAYLARI Madde-56                  A) Onur Kurulu       Parti ile üyelik bağı devam etmek kaydıyla Genel Başkanlık, Genel Başkan Yardımcılığı, Genel Sekreterlik, T.B.M.M. Başkanlığı, Başbakanlık, Bakanlık ve TBMM  başkan vekilliği yapmış olanlar Parti Onur Kurulu üyesidirler.       Genel Başkan, Onur Kurulu’nu yılda en az bir kez toplayarak, ülke ve Partiye ilişkin hususlarda kurul üyelerinin görüş ve değerlendirmelerine başvurur. B) Küçük Kurultay      Küçük Kurultay, her yıl en az bir defa, Merkez Yönetim Kurulu’nun çağrısı üzerine toplanır.      Yerel ve genel seçimlerden sonra en geç üç ay içerisinde Küçük Kurultay toplantıya çağrılır. Küçük Kurultay, Genel Merkez tarafından toplanan seçime ilişkin verileri, il ve ilçe danışma kurulları ile gençlik ve kadın kurultaylarının sonuç raporlarını değerlendirir.       Küçük Kurultay toplantısı sonunda, Parti Meclisine bir sonuç raporu sunulur.       Seçimlerden sonra hazırlanan sonuç raporlarında il ve ilçe düzeyinde seçim sonuçları değerlendirilerek kısa ve orta vadede yapılması gereken hususlara ilişkin önerilerde bulunulur. Küçük Kurultay’a; a) Genel Başkan, b) Parti Meclisi Üyeleri, c) Partili Milletvekilleri, d) Yüksek Disiplin Kurulu Üyeleri, e) İl Başkanları, f) Büyükşehir ve il belediyelerinin partili başkanları ve il genel meclisi başkanları, g) Yönetmelikle belirtilen esaslara göre seçilen il temsilcileri, h) Ülke düzeyinde örgütlü sendika ve meslek kuruluşlarının partili genel başkanları, i) Genel Merkez düzeyinde görev yapan ve yönetmelikle belirlenen partililer katılırlar. D) Kadın Kurultayı        Kadın Kurultayı, her yıl en az bir defa Merkez Yönetim Kurulu’nun veya Kadın Kolları Genel Başkanının çağrısı üzerine toplanır.       Kadın Kurultayı toplantısı sonunda bir sonuç raporu hazırlanır.        Yerel ve genel seçimlerden sonra en geç iki ay içerisinde Kadın Kurultayı seçimsiz olarak toplantıya çağırılır. Bu toplantıda hazırlanan sonuç raporunda il ve ilçe düzeyinde seçim sonuçları değerlendirilerek kısa ve orta vadede yapılması gereken hususlara ilişkin önerilerde bulunulur. E) Gençlik Kurultayı      Gençlik Kurultayı, her yıl en az bir defa, Merkez Yönetim Kurulu’nun veya Gençlik Kolları Genel Başkanının çağrısı üzerine toplanır.       Gençlik Kurultayı toplantısı sonunda bir sonuç raporu hazırlanır.        Yerel ve genel seçimlerden sonra en geç iki ay içerisinde Gençlik Kurultayı seçimsiz olarak toplantıya çağırılır. Bu toplantıda hazırlanan sonuç raporunda il ve ilçe düzeyinde seçim sonuçları değerlendirilerek kısa ve orta vadede yapılması gereken hususlara ilişkin önerilerde bulunulur.       Danışma Kurultaylarının toplanmaları, çalışmaları ve bu kurultaylara katılacakların saptanması ile diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.

DANIŞMA TOPLANTILARI Madde-57 A) Bölge Danışma Toplantıları      Merkez Yönetim Kurulu’nun belirleyeceği tarihlerde ve yerlerde gerek duyulacak sayıda Bölge Danışma Toplantıları düzenlenir. Bölge danışma toplantısı sonunda, Parti Meclisi’ne bir sonuç raporu sunulur. B) İl Danışma Toplantıları       Merkez Yönetim Kurulu’nun bilgisi dahilinde en geç üç ayda bir olmak üzere, il yönetim kurullarının belirleyeceği tarihlerde ve yerde, gerek duyulacak sayıda il danışma toplantıları düzenlenir. Toplantı sonunda bir sonuç raporu düzenlenerek Genel Merkeze sunulur.      Yerel ve genel seçimlerden sonra en geç iki ay içinde il danışma toplantısı yapılır.        Seçimlerden sonra hazırlanan sonuç raporlarında il ve ilçe düzeyinde seçim sonuçları değerlendirilerek kısa ve orta vadede yapılması gereken hususlara ilişkin önerilerde bulunulur. C) İlçe Danışma Toplantıları       İl yönetim kurullarının bilgisi dahilinde, en geç üç ayda bir olmak üzere, ilçe yönetim kurullarınca gerek duyulacak sayıda ilçe danışma toplantıları düzenlenir. Toplantı sonunda bir sonuç raporu düzenlenerek il başkanlığına ve Genel Merkeze sunulur.      Yerel ve genel seçimlerden sonra en geç iki ay içerisinde ilçe danışma toplantısı yapılır. Bu toplantı sonunda hazırlanan sonuç raporlarında ilçe, belde ve mahalle düzeyinde seçim sonuçları değerlendirilerek kısa ve orta vadede yapılması gereken hususlara ilişkin önerilerde bulunulur. D) İl Başkanları Toplantısı        En geç üç ayda bir Genel Başkanın davetiyle il başkanları toplantısı yapılır. Toplantının gündemini Genel Başkan belirler.       Danışma toplantılarına ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir

TBMM ÜYELİĞİ ADAYLARININ BELİRLENMESİ Madde-58      TBMM seçimleri için adayların belirlenmesinde yöntemler, önseçim, aday yoklaması ve merkez yoklamasıdır.  Önseçim veya aday yoklaması, öncelikli yöntemlerdir.      Aday saptamada hangi seçim çevresinde hangi yöntemin uygulanacağına Parti Meclisi karar verir. Parti Meclisi, önseçim veya aday yoklaması yapılan bir seçim çevresindeki aday listesinde, merkez adaylığı için yeteri kadar sıra ayırabilir. a) Önseçim, partiye yazılı üyelerin katılımı ile yapılır. b) Aday yoklaması partide belli görevlere seçilmiş olan delegelerin katılımı ile yapılır.     Aday yoklamasında seçmen olacak parti görevlileri ve üyeleri yönetmelikle belirlenir. c) Merkez yoklamasında adaylar Parti Meclisi’nce saptanır.    Önseçim veya aday yoklaması yargı yönetimi ve denetiminde yapılır.     Merkez yoklaması yöntemi uygulanarak belirlenecek adayların toplam sayısı, Genel Merkezce Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına sunulan Partinin gösterdiği milletvekili adaylarının %25’inden fazla olamaz. Önseçim veya aday yoklamasına katılanlar, merkez yoklaması yoluyla aday olamazlar.     Merkez yoklaması yönteminde adayların belirlenmesinde Parti Meclisi, meslek kuruluşlarıyla, sendikalarla ve diğer sivil toplum kuruluşlarıyla istişare eder. Parti Meclisi, adayları belirlerken, engellilerin TBMM’de temsiline özen gösterir.      Aday belirlemede uygulanacak yöntemlerle ilgili diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.

TBMM ÜYELİĞİ İÇİN ADAYLIK ÖN KOŞULLARI VE İNCELEME Madde-60      TBMM üyeliğine aday olmak üzere önseçim, aday yoklaması ve merkez yoklaması için başvuranlar açısından Merkez Yönetim Kurulu’nca ön inceleme yapılır ve Parti Meclisi’nin onayına sunulur.       Adaylık başvurusu yapan parti üyeleri için inceleme, yasal nitelikler açısından yapılır.        Parti üyesi olmayanların adaylık başvuruları, ilgili il ve ilçe yönetim kurullarının görüşleri de alınarak incelenir.       Parti üyesi olmayanlardan, Parti Meclisi’nce önseçime, aday yoklamasına veya merkez yoklamasına katılmaları uygun bulunanlar ile merkez kontenjanından aday gösterilenler, Tüzüğün 12. maddesi uyarınca Merkez Yönetim Kurulu’nca üyeliğe kabul edilir.       Yasalar nedeniyle partiye yazılma olanağı bulunmayan kimselerden adaylığa başvuranların, parti üyesi olmaksızın, önseçime, aday yoklamasına ve merkez yoklamasına katılabilmeleri Parti Meclisi’nin kararına bağlıdır.

CİNSİYET KOTASI MADDE–61a        Partinin katıldığı milletvekili genel seçimlerinde merkez yoklaması yoluyla belirlenecek adayların tesbitinde, parti meclisi seçiminde, il, ilçe, belde yönetim organlarının seçiminde, il genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için adayların tesbitinde, kongre ve kurultay delegesi seçimlerinde en az yüzde otuzüç cinsiyet kotası uygulanır.      Seçimlerde kongre veya kurultay üye tam sayısının beşte birinden az oy alanlar, asıl ya da yedek üyeliğe seçilmiş sayılmazlar.             Her iki cinsiyetten yeter sayıda aday çıkmazsa, katılan adaylarla seçim yapılır. GENÇLİK KOLLARI KOTASI MADDE – 61b       Partinin katıldığı milletvekili genel seçimlerinde merkez yoklaması yoluyla belirlenecek adayların tesbitinde, parti meclisi seçiminde, il, ilçe, belde yönetim organlarının seçiminde, il genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için adayların tesbitinde, kongre ve kurultay delegesi seçimlerinde, adaylık tarihi itibariyle gençlik kolları üyesi olanları  kapsayacak şekilde en az yüzde on gençlik kotası uygulanır.         Bu özelliklerde (cinsiyet kotasına ve gençlik kotası kapsamına giren) yeter sayıda aday çıkmazsa, katılan adaylarla seçim yapılır.              Hem cinsiyet hem gençlik kotalarının özelliklerine sahip bir aday her iki kotadan düşülür.      Seçimlerde kongre veya kurultay üye tam sayısının beşte birinden az oy alanlar, asıl ya da yedek üyeliğe seçilmiş sayılmazlar.

BELEDİYE VE İL GENEL MECLİS GRUPLARI Madde-66       Belediye ve il genel meclislerindeki partili üyeler, bir grup oluştururlar. Partili belediye başkanı, Belediye meclisindeki parti grubunun doğal üyesidir.      İl başkanı, il genel meclisi, büyükşehir veya il belediye meclisi parti gruplarının, ilçe başkanı da, ilçe çevresindeki belediye meclisi parti gruplarının başkanıdır. Bunların oy hakları vardır.      Merkez ilçe başkanları, il belediye meclisi parti gruplarına üye olarak katılırlar ve oy kullanırlar. Grup başkan yardımcısı olarak görev yaparlar.      Grup üyeleri, partinin ilkelerine, Tüzük ve Programına, seçim bildirgesine, Kurultayın ve kendi kongreleri ile grupların kararlarına uymakla yükümlüdürler.       Belediye başkanlarının yürütmeyle ilgili yasal görevleri konusunda bağlayıcı grup kararı alınamaz.       Partili belediye başkanları ile belediye ve il genel meclisi üyelerinin grup ödentileri ve böylece sağlanan gelirin grup ve parti çalışmaları için hangi oranda paylaştırılacağı, ilgili il ya da ilçe yönetim kurulu ile grup yönetim kurulunun yapacağı ortak toplantıda karara bağlanır.

DİSİPLİN KURULLARI Madde-69 A) Yüksek Disiplin Kurulu     Kurultayca seçilen (15) asıl ve (8) yedek üyeden oluşur. Asıl üyelerin en az dördünün, yedek üyelerin en az ikisinin hukukçu olması gerekir. B) İl Disiplin Kurulu    İl kongresince seçilen (9) asıl ve (5) yedek üyeden oluşur. C) TBMM Grup Disiplin Kurulu     Grup Genel kurulunca seçilen ve sayıları Grup İç Yönetmeliğinde belirlenen üyelerden oluşur.    Disiplin Kurulu üyeliğine aday olmak ve seçilebilmek için, disiplin cezası almamış olmak gerekir.       Özürsüz olarak üst üste üç olağan toplantıya katılmayan üye, kurul kararıyla görevden ayrılmış sayılır. Bu karara karşı İl Disiplin Kurulu üyeleri, Yüksek Disiplin Kurulu’na, Yüksek Disiplin Kurulu ve Grup Disiplin Kurulu üyeleri Parti Meclisine 5 gün içinde itiraz edebilirler. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

DİSİPLİN CEZALARI Madde-71 Disiplin cezaları "uyarma", "kınama", “geçici çıkarma" ve "kesin çıkarma"dır. Uyarma, yazılı olarak dikkat çekmektir. Kınama, yazılı olarak kusur bildirmektir. Geçici çıkarma; üyenin Partiden bir yıldan iki yıla kadar, ilişkisinin kesilmesidir. Kesin çıkarma, üyenin süresiz olarak parti ile ilişkisinin kesilmesidir. Kınama cezası alanlar bir yıl süre ile parti organlarına seçilemezler, seçilmiş iseler görevlerinden alınırlar. Geçici çıkarma cezası alanlar, bu süre içinde parti üyelerine tanınan hakları kullanamazlar ve cezalarının tamamlanmasından itibaren (6) ay süre ile parti organlarına seçilemezler. Ancak bu durum, kendilerinin Parti Programına, Tüzüğüne ve yetkili organların bağlayıcı kararlarına uyma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Kınama ve geçici çıkarma cezaları, cezayı veren kurul tarafından, partilinin yazılı bulunduğu il ve ilçe başkanlıklarına bildirilir ve ilgilinin cezası, defterlere ve çizelgelere işlenir. Ayrıca üye kütüğüne işlenmek üzere Genel Sekreterliğe verilir. Kesin çıkarma cezası alanların adları defterlerden ve üye kütüğünden silinir, kimlikleri Genel Sekreterlikçe bütün örgüte duyurulur. Disiplin kurulları; cezaların yürürlük tarihlerini, önlemliler için önlemin alındığı tarih; önlemli olmayanlar için kararın kesinleşme tarihini kararlarında belirtirler. Üyeler hakkında disiplin cezası isteminde bulunan organ, suçlama konusu fiili, bu fiilin hukuki nitelendirmesini ve istediği cezayı açık olarak belirtir. Disiplin kurulu isnad edilen fiille bağlıdır; soruşturmayı genişletemez. Ancak disiplin kurulu hukuki nitelendirmeyle ve talep edilen cezayla bağlı değildir. Kovuşturma sonunda kanıtlara göre karar verilir. Disiplin cezası alanlardan, aynı parti suçunu yineleyenlere, bir üst ceza verilir.

HARCAMALAR Madde-78     Partinin yapacağı harcamalar, bağıtlar ve girişeceği yükümlülükler, Genel Merkezde Parti tüzel kişiliği, illerde il yönetim kurulu, ilçelerde ilçe yönetim kurulu adına yapılır.      İl ve ilçe yönetim kurullarının Parti Tüzel Kişiliği adına bağıt yapması ya da hüküm üstlenmesi Merkez Yönetim Kurulu’nun iznine bağlıdır. Önceden izin alınmadan girişilen bağıt ve yükümlülüklerden dolayı Parti Tüzel Kişiliği sorumlu tutulamaz; Genel Başkan’a, Genel Başkan Yardımcılarına, Genel Sekretere ve Merkez Yönetim Kuruluna, Parti Meclisine veya Parti Tüzel Kişiliği’ne karşı kovuşturma yapılamaz. Bu durumlarda sorumluluk, bağıtı yapan veya yükümlülük üstlenen kişiye ya da kişilere düşer.       Harcamaları, bütçeye uygun olarak, Genel Merkezde İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı, illerde ve ilçelerde sayman yapar. Bütçe dışı harcamalar, Merkez Yönetim Kurulu’nun ve ilgili Yönetim Kurullarının kararına bağlıdır.

YETKİ Madde-79    Yükümlülüklere girişmek, bankalardan para çekmek, bir mal veya hak üzerinde tasarrufta bulunmak ya da bu konularda temsil yetkisi vermek için merkezde İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısıyla, Genel Sekreterin, il ve ilçelerde başkanla saymanın imzaları zorunludur.     78. madde hükümleri saklıdır.

BÜTÇE Madde-80     Genel Merkez’in bütçesi, Merkez Yönetim Kurulu’nca hazırlanır ve Parti Meclisi’nin onayı ile yürürlüğe girer.    İl ve ilçelerin bütçeleri, yönetim kurullarınca hazırlanır ve üst yönetim biriminin onayı ile yürürlüğe girer.      Örgüt yönetim birimlerinin oluşturduğu komisyonların ve çalışma gruplarının gelir ve giderleri, bağlı bulundukları yönetim birimi bütçelerinde gösterilir.       Partinin aldığı hazine yardımı, zorunlu harcamalar, seçmen sayısı, alınan oylar ve merkezi bütçe durumu göz önünde bulundurularak il ve ilçe örgütlerine gönderilir.

PARTİ İÇİ EĞİTİM Madde-83    Parti içi eğitim, partinin sağlıklı yapılanması, üyelerin niteliklerinin geliştirilmesi ve parti çalışmalarının kalite, yeterlilik ve etkinlik kazanması için gereklidir.     Partililer, bir yandan siyasal davranış, partinin işleyişi, toplumsal sorunlara yaklaşım biçimleri ve öncülük nitelikleri ile partinin siyasal yaşam anlayışı, öte yandan partinin ilkeleri, Programı, yetkili organ kararları ve politikaları ile ilgili olarak, düzenli ve programlı biçimde eğitimden yararlanırlar.      Her üye temel siyasi eğitim programına katılır. Bu eğitimler ilçelerde muhtarlık çevresi gözetilerek il ve ilçe parti eğitmenleri tarafından verilir.      Parti içi eğitime katılma ve eğitimden yararlanma, Partide yükselmenin temel koşuludur.      Parti içi eğitim, Genel Merkez, il ve ilçe düzeyinde programlanır. Eğitim konuları ve eğitim programları Genel Merkez tarafından saptanır.             Parti bütçesinin yüzde onbeşinden az olmamak üzere yeterli bir kısmı, Genel Merkez tarafından eğitim için ayrılır.      Yerel ve genel seçimlerden önce, partinin seçim bildirgesi, seçim stratejileri ve sandık görevlilerinin yetki ve sorumlulukları konusunda il ve ilçe örgütlerinde kapsamlı eğitim programları düzenlenir; etkili iletişim ve propaganda teknikleri konusunda seçimde görev üstlenecek herkesin eğitim alması sağlanır.      Parti içi eğitim programının içeriği, kapsamı, düzeyi, seçim döneminde yapılacak sandık gönüllüleri eğitimi yönetmelikle düzenlenir.

PROGRAMIN VE TÜZÜĞÜN ONAYLANMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ Madde-84   Parti Programı’nın ve Tüzüğün onaylanması ve bunlarda değişiklik yapılması yetkisi Kurultayındır.    Değişiklik önerilerini, Genel Başkan, Parti Meclisi veya Kurultay üyelerinin yirmide birinin yazılı olarak vermesi gerekir.      Program ve Tüzük değişikliklerinde  karar yeter sayısı Kurultay üye tamsayısının salt çoğunluğudur.       Tüzüğün 54 ncü ve 55 nci maddeleri hükümleri saklıdır.

YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME Madde-87 G) 26 Şubat 2012 tarihli 16. Olağanüstü Kurultay tarafından bu Tüzükte yapılan değişiklikler Cumhuriyet Halk Partisi'nin 34. Olağan Kurultayının toplandığı gün yürürlüğe girer.